Skuteczne strategie profilaktyczne
Jak definiujemy strategię?
Strategia to:
- w ujęciu literatury z zakresu profilaktyki społecznej: metametoda, główna orientacja postępowania, oparta o teorie naukowe.
- w ujęciu nauk o zarządzaniu to: długoterminowe planowanie w zakresie rozwoju przedsięwzięcia, systematyczna realizacja ustalonych planów oraz SZTUKA OSIĄGANIA CELÓW przy pomocy dostępnych zasobów w oparciu o sprawdzone podstawy teoretyczne.
Jakie strategie wyróżnia się w literaturze przedmiotu?
- Podział strategii na: informacyjne, edukacyjne, wczesnej interwencji, alternatyw, działań w środowisku lokalnym, redukcji szkód (na poziomie wskazującym).
- Podział wg K. Ostaszewskiego: na wiodące (praca z rodzicami, wsparcie mentorów, rozwijanie umiejętności życiowych, edukacja normatywna, budowanie więzi ze szkołą) i uzupełniające (przekazywanie wiedzy, zajęcia alternatywne, treningi umiejętności odmawiania, edukacja rówieśnicza).
Przykłady skutecznych strategii profilaktycznych:
STRATEGIA MISTRZA
Polega na wspieraniu i budowaniu relacji młodych ludzi z osobami:
- uznanymi społecznie,
- moralnie i osobowościowo dojrzałymi,
- świadomymi zagrożeń i rozwoju człowieka,
- mądrymi, odważnymi i odpowiedzialnymi.
Mistrz/Przewodnik/Autorytet może być osobą bezpośrednio znaną dziecku, medialną, historyczną albo wyimaginowaną. Ważne, by jego postawa życiowa stanowiła ścieżkę rozwoju dla drugiego człowieka.
W tej strategii przede wszystkim stosujemy edukację normatywną, czyli kształtujemy przekonania młodych o tym co jest i powinno być normą, a co nią nie jest.
Tylko W RELACJI MOŻEMY PRZEKAZYWAĆ NORMY I WARTOŚCI.
STRATEGIA EDUKACJI RODZICÓW
Kładziemy nacisk na pracę z rodzicami:
- do nich kierujemy przekazy informacyjne,
- wzmacniamy ich kompetencje rodzicielskie,
- włączamy ich w proces wychowania i kształcenia dzieci.
- Ważne jest ustalenie z rodzicami wspólnej drogi myślenia o zapobieganiu zachowaniom ryzykownym oraz przekonanie ich o tym jak bardzo są ważni w życiu dzieci.
Badania pokazują, że najważniejszymi osobami dla adolescentów są rodzice i to oni mają największy wpływ na podejmowanie zachowań ryzykownych przez dzieci.
STRATEGIA WSPÓŁPRACY ŚRODOWISKOWEJ
to integrowanie działań instytucji rządowych i pozarządowych we wspólnym celu.
Polega głównie na budowaniu dobrych relacji między ludźmi reprezentującymi instytucje i organizacje, ale też na budowaniu dobrego klimatu w szkole między nauczycielami, rodzicami i uczniami oraz wspieranie tych ostatnich w działaniach na rzecz innych [np. koła wolontariatu, samopomoc uczniowska, itp.]
Według badań naukowych dobry klimat w szkole sprzyja lepszym osiągnięciom uczniów, co z kolei ma wpływ na zmniejszenie liczby zachowań ryzykownych.
STRATEGIA POTENCJAŁÓW
Sprowadza się głównie do:
- podkreślenia znaczenia potencjałów w diagnozie, ewaluacji i metodach pracy profilaktycznej,
- używania metod wzmacniających w działaniach zapobiegawczych (np. dziecko częściej ponosi konsekwencje dobrych zachowań niż złych),
- bazowania na czynnikach ochronnych: diagnozowania ich, wspierania i budowania nowych.
Metodami są tu: edukowanie w zakresie umiejętności życiowych, w tym społecznych, informowanie o możliwościach rozwojowych, organizowanie czasu wolnego tak, by wspierać zdolności, talenty, odpowiadać na potrzeby i marzenia dzieci.
WAŻNE:
- szukanie potencjałów u młodych ludzi jest bardziej efektywne w pracy wychowawczej (pozwala znaleźć pozytywne punkty oparcia) niż skupianie uwagi na problemach i wadach;
- badając potencjał poznajemy jego możliwości i siłę sprawczą, a skupiając się na problemach- poznajemy tylko problemy;
- przekonanie dorosłych o pozytywnych możliwościach młodzieży sprawia, że chce ona być jeszcze lepsza i kształtuje pozytywną tożsamość;
- rozwijanie potencjałów kreuje pozytywną profilaktykę a skupianie się na problemach determinuje przede wszystkim działania polegające na likwidacji, czy minimalizowaniu czynników ryzyka;
- skupianie uwagi na pozytywach buduje siłę i wiarę w sukces:)
Generalnie: w jakim kierunku patrzymy - tam podążamy…