PROFILAKTYK.ORG

Zachowania normatywne i ryzykowne młodzieży

biorącej udział w kampanii profilaktyczno-edukacyjnej

"Bądźmy poszukiwaczami autorytetu”.

Każda działanie diagnostyczne mające na celu zwiększenie skuteczności programów profilaktycznych powinno zawierać informację o zachowaniach ryzykownych i normatywnych, czyli powinno pretendować do miana pełnej diagnozy (Ewa Wysocka 2013). 

W badaniach Kampanii „Bądźmy poszukiwaczami autorytetu” poproszono młodzież o zadeklarowanie poszczególnych zachowań, zważając na zasady etyki i dbając o to, by nie naruszać mechanizmów obronnych dzieci. 

Uzyskane wyniki wskazują na następujące prawidłowości w zakresie wybranych zachowań ryzykownych:

1. 23,7 % młodzieży używa wulgaryzmów codziennie, natomiast 26,2 % nigdy. Pozostała grupa respondentów przyznaje się do używania słów nieparlamentarnych raz, kilka razy w tygodniu 27,4% oraz raz i kilka razy w miesiącu (22,7%). Dane pokazują, że co czwarty adolescent wymaga pracy w kierunku poprawnego i pozytywnego wysławiania się. Język bowiem kreuje myślenie i postawy, które oddziałują na zachowania.

2. 46% respondentów nie dokucza swoim kolegom, co jest wynikiem zadowalającym, natomiast 6,5 % sprawia przykrość swoim rówieśnikom codziennie. 19,9% czyni to raz, kilka razy w tygodniu, a 27,6% - raz, kilka razy w miesiącu. Deklaracje niepoprawnego zachowania wobec kolegów można uznać za wiarygodne, natomiast każdy z pewnością ma inne pojęcie dokuczania, co mogło mieć wpływ na taki rozkład danych.

3. 37,3% młodych ludzi deklaruje, że nigdy nie łamie zasad wprowadzonych przez rodziców. 32,6% łamie te zasady raz lub kilka razy w miesiącu, 22,3% - raz i kilka razy w tygodniu, a tylko 7,8% dzieci i młodzieży łamie zasady rodzicielskie codziennie. 

4. Mniej dzieci łamie zasady szkolne: 8% przyznaje, że robi to codziennie, 13,2% raz lub kilka razy w tygodniu, 23,6% raz lub kilka razy w miesiącu a 55,2% młodzieży nigdy nie łamie zasad w szkole. Oznacza to, że ponad połowa uczniów dba o przestrzeganie norm szkolnych.

5. Aż 82,3% młodych ludzi deklaruje, że nigdy nie przechodzi przez ulice na czerwonym świetle, 10, 2% zdarza się takie zachowanie raz lub kilka razy w miesiącu, 4,4% deklaruje łamanie przepisów ruchu drogowego raz i kilka razy w tygodniu a 3% codziennie. Także 17,7 % młodych ludzi deklaruje łamanie przepisów, co powinno wzbudzić refleksje pedagogów oraz rodziców, którzy winni przypominać o bezpieczeństwie drogowym, ale też dawać przykład własnego postępowania zgodnego z prawem.

6. Podobne wyniki uzyskano w deklaracjach dotyczących takich zachowań jak dokuczanie zwierzętom, czy niszczenie roślin (89,4% respondentów nigdy tego nie robi, pozostałym zdarza się to bardzo rzadko). Znęcanie się nad zwierzętami bywa często predyktorem zachowań agresywnych wobec ludzi oraz innych zachowań antyspołecznych.

7. Pożyczanie rzeczy bez pozwolenia, jako zachowanie ryzykowne jest deklarowane nieco inaczej: 67,3% dzieci nie popełnia tego czynu w ogóle, co świadczy o przestrzeganiu przez nie prawa. 20,9% młodych przyznało, że pożycza bez pozwolenia rzeczy innych osób raz lub kilka razy w miesiącu, 7,7% raz i kilka razy w tygodniu, 4% robi to codziennie. Pytanie celowo było sformułowane tak, by nie sugerować kradzieży i można przypuszczać, że młodzież deklarowała swoje zachowania zgodne z prawdą. Relatywizacja zachowań, przedstawianie zła jako „mniejszego dobra” prowadzi do często do umniejszania rangi czynu i niedostrzegania niestosowności w łamaniu prawa. Kradzież bowiem jest przestępstwem (powyżej pewnego progu wartości rzeczy) i warto na ten temat rozmawiać z młodzieżą.

W obszarze deklarowanych zachowań normatywnych, o które zostały zapytane dzieci, można przyjąć, że zdecydowana większość z nich: używa zwrotów grzecznościowych (65,6%), przestrzega zasad panujących w klasie (58,6% codziennie, 21,9% kilka razy w tygodniu), pomaga innym (41,1% codziennie, 30,1% kilka razy w tygodniu), słucha rodziców (59,3% codziennie i 26,3% kilka razy w tygodniu), okazuje szacunek starszym osobom (70,7% codziennie i 17,2% kilka razy w tygodniu) i utrzymuje porządek w swoim otoczeniu (51,9% codziennie i 25,2% kilka razy w tygodniu). 

W badaniach od listopada 2018 do stycznia 2019 roku wzięło udział 104.055 dzieci i młodzieży z klas 4 - 8 szkół podstawowych i 3 klas gimnazjalnych.

Zebrane wyniki wskazują, że młodzież generalnie podejmuje częściej zachowania normatywne niż zachowania ryzykowne. Ów potencjał młodego pokolenia jest wart podkreślania w mediach i w środowiskach lokalnych, by zmieniać potoczne opinie o młodzieży. 

Źródło: www.autorytet.org